وبلاگ کتابخانۀ عامۀ هرات

سیمیناربین المللی دو روزه
به مناسبت 1150 سالروز رودکی سمرقندی در ولایت هرات

محمود منجم زاده

هر که ناموخت از گذشت روزگار

نیز ناموزد زهیچ آموزگار

هرات شهرعلم ودانش وعروس شهرهای عصر تیموریان میزبان ده ها شاعر، نویسنده و پژوهشگر زبان وادبیات فارسی و تجلیل از سلطان شاعران زبان فارسی ابوعبدالله رودکی سمرقندی بود.

بوی جوی مولیان آید همی

یاد یار مهربان آید همی

به ابتکار وزارت امور خارجه افغانستان و تلاش دوکتور سپنتا وزیر خارجه سیمینار دو روز ای به مناسبت 1150 سالروز ابو عبداله ابن جعفرمحمد رودکی سمرقندی در روزهای 25 و 26 اکتوبر2008 در سالون خواجه عبدالله انصاری ولایت هرات برگزارگردیده بود که در آن ده ها تن از شعرآ دانشمندان زبان وادبیات فارسی و پژوهشگران داخلی و خارجی اشتراک ورزیده بودند .
از کشور جمهوری تاجیکستان آقای اکرام الدین نعمت اوف مشاور ارشد وزیر خارجه تاجیکستان وچند شخصیت ادبی دیگر وهمچنین گروه موسیقی سنتی تاجیکستان که چندین برنامه متنوع درهرات اجرانمودند و همچنین از جمهوری اسلامی ایران دکتور فدا حسین مالکی سفیر جمهوری اسلامی ایران درکابل ، غلام رضا اسداللهی منشی کمیسیون قضای مجلس شورای اسلامی ایران و عضای جنرال قونسلگری ایران در هرات و هئیت عالی رتبه افغانستان آقای دوکتور رنگین دادفر سپنتا وزیر خارجه و تعدادی از مامورین ارشد وزارت خارجه آقایان عبدلغفور آرزو ، علام سخی غیرت مدیرانیستیتوت دیپلوماسی وزارت امور خارجه ، فضل الرمان فاضل ، محمد یوسف اعتبار و آقای محمد حلیم تنویر مشاور وزارت اطلاعات وفرهنگ و شخصیت های فرهنگی افغانستان دوکتور سید مخدوم رهین سفیر کبیر ج .ا.ا در جمهوری هندوستان سید حسین انوری والی ولایت هرات ، غلام نبی فراهی معین وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان و استاد رهنورد زریاب نویسنده ، استاد زلمی هواد مل ، استاد پرتو نادری شاعر ، اسدالله حارس استاد دانشگاه کابل ، استاد بیژن سلجوقی استاد غلام یحیی فرهنگ ، استاد صالح محمد دوراندیش و از حوزه شرق شناسان استادان محمد اسحاق موحدی ، شریف الله شریف ، محب بارش ، سید مسعود حسینی هروی استاد عبداباری راشد رییس اکادمی علوم افغانستان ، استاد رجایی مسؤل انجمن ادبی هرات ، استاد منیر رئیس دانشکده ادبیات هرات ، دهزاد کهدستانی و تعدادی زیادی از استادان دانشگاه هرات و سایر دانشگاه های افغانستان و ده ها خبرنگار داخلی وخارجی اشتراک نموده بودند بخشی ازگردانندگی سیمیناربه عهده خانم منیژه باختری رییس دفتر مقام وزارت امر خارجه افغانستان بود.
سیمینار باتلاوت قران کریم آغازو سپس سرود ملی که به احترام آن همه برخواستند و بعدا پیام رئیس جمهورافغانستان آقای حامد کرزی توسط آقای غلام نبی فراهی معین وزارت اطلاعات و فرهنگ با ادامۀ این جملات آغاز گشت مردم افغانستان خود را شادمان و سرافراز احساس میکنند که سیمینار بین المللی ی قافله سالاران ادب فارسی دری رودکی نام دار در کشور مان برگزارشده وامیدوارم این سیمینار در راه گسترش هرچه بیشتر روابط بین الملل و کشورهای منطقه مثمر واقع گردد در فرجام به مهمانان عزیز واشتراک کننده کشور های جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تاجیکستان ودیگر مهمانان خوش آمد میگویم .
سخنان دکتور سپنتا وزیر خارجه افغانستان با این جملات آغاز گشت به هرات شهر فرهنگی افغانستان وگوهر خراسان خوش آمدید افتخارمهمان داری شما را داشتن فرصت بزرگی است که بتوان امید را در دلهای باشندگان سر زمین های مان برای رسیدن به همدلی بیشتر زنده کرد .
تصمیم روسای جمهور کشورهای مان برای بزرگداشت 1150 سالگرد سخن سرای برزگ زبان فارسی ابو عبدالله جعفر محمد رودکی در راستای نزدیکی کشورمان تاثیر عمیقی بر جای خواهد گذاشت .
آقای سید حسین انوری والی هرات ضمن اظهار تشکر از وزارت امور خارجه ، هرات را بدون شک محل ارزشمندی برای برگزاری استاد سخن رودکی سمرقندی دانست وی افزود رودکی شاعر و استاد شاعران آغاز قرن چهارم هجری قمری است وی نخستین شاعر بزرگ در زبان فارسی میباشد از این لحاظ اورا پدر شعر فارسی میدانند رودکی در شعر و موسیقی مقام والای داشت افسونگری شعر اش و نوازندگی موسیقی اش بر ابو نصر سامانی چنان تاثیر گذاشت ، که پس از شنیدن شعر بوی جوی مولایان آید همی با پای برهنه شیراز( هرات ) را به طرف بخارا ترک کرد .
آقای دوکتور فدا حسین مالکی سفیر جمهوری اسلامی ایران صحبت خود را با این شعر آغاز نمود :

گر کسی پرسد ترا کز شهرها خوشتر کدام

گرجوابی راست خواهی داد اورا گوهریست
این جهان چون بهردان دروی خراسان چون صدف

درمیان آن صدف شهرهرات چون گوهر است

رودکی وامثال رودکی به تمام جهان تعلق دارند بیش از هزار سال از زندگی و از رحلت این بزرگمرد تاریخ شعر وادب و موسیقی میگزرد ولی رمز و راز زندگی این شاعر پرآوازه مشخص نیست زندگی رودکی را به سه مرحله قابل تفصیر و بیان است در دوران نوجوانی و در سنین پاین حافظ قرآن یعنی انس به خداوند یعنی معنویات الهی نفوظ در قلب چنین انسانی و در چنین سنی که از همان زمان هم به لحاظ همین خصوصیات شروع به شعرخوانی میکند و در دنیای جوانی ودر بهترین شرایط آن زمان اما در دوره اخیر و در پایان زندگی شما مشکلات رودکی را در اشعار شوریده و پریشان اش مشاهده مینماید .
ما کشور های فارسی زبان اعتقاد داریم که ستاره گان آسمان ما چه رودکی چه حافظ چه فردوسی و چه جامی در تمام دوران با انسان ها با بشریت حرف میزنند .
مشاور وزارت امور خارجه تاجیکستان آقای اکرام الدین نعمت اوف در ادامه سخنان خود چنین گفت
دوستان گرامی ! اولتر از همه از طرف هئیت جمهوری تاجیکستان از وزارت امور خارجه افغانستان تشکروقدردانی میکنیم که ما را در شهر باستانی هرات در تجللل از بزرگداشت رودکی دعوت کردند.
طوریکه ذکر شد این همایش بر اساس بیانیۀ مشترک وزیران خارجه سه کشور در نشستی که در روزهای نوروزسال روان در شهر دوشنبه بوقع پیوست به توافق رسیدند که همایش آینده سه کشور فارسی زبان در شهر تاریخی هرات برگزارگردد این خیلی خوب است و این را به فال نیک میگیرم که توافق نامه های سه کشور هم زبان و هم فرهنگ که دارای تاریخ وفرهنگ مشترک و دوستی وبرادی هستند شروع میگردد آقای نعمت اوف سخن خودرا در رابطه به موضوعات دیگر که همه اش سخن از دوستی و همکاری مشترک با کشور های همزبان و هم فرهنگ بود ادامه داد وی سخنان خود را با بیان این شعر از رودکی پایان داد .

هیچ گنجی نیست از فرهنگ به

تا توانی رو براین گنج نه

کارشناسان امور فرهنگی افغانستان ابتکار وزارت امور خارجه افغانستان را مبنی بر تجلیل از استاد سخن ابو عبدلله ابن جعفررودکی یک عمل نیک وخجسته میدانند خصوصا که انتخاب بزرگذاشت از این استاد سخن شهر باستانی هرات درنظر گرفته شده است .
مقالات ارزشمند آقایان دوکتورسید مخدوم رهین ، استاد رهنورد زریاب ، استاد عبدالغفورآرزو ، غلام سخی غیرت ، اسداله حارس ، استاد عبدالباری راشد رئیس اکادمی علوم افغانستان ، استاد محبب بارش ، استاد بیژن سلجوقی ، فضل الرمان فقیهی ، محمد اسحاق موحدی ،غلام یحی فرهنگ ، صالح محمد دوراندیش ،سید مسعود حسینی هروی ، استاد زاهده غفوری استاد مریم ظریف ، استاد سخا شاعر ونویسنده ، استاد رهیاب معاون دانشگاه هرات و ده ها استاد شاعر ، نویسده و پژوهشگر دیگر به خوانش گرفته شد و همچنین پیام های به سیمینار مواصلت نموده بود که متاسفانه امکان نوشتن آن میسر نگردید.
گروه موسیقی رادیو افغانستان شعر بوی جوی مولیان آید همی را با آهنگ لذب بخش افغانی اجرا نموده که باعث مسرت و خوشی مهمانان قرار گرفت .
تعداد اشعار رودکی را از یکصد هزار تا صدها هزار تخمین میکنند . موضوع دیگربحث در این سیمینار نابینایی رودکی بود که مورد بحث پژوهشگران قرار گرفت اکثرا عقیده داشتند که رودکی کورمادر زاد نبوده است و بعد ها به عوامل گوناگون روشنایی چشمش ضعیف یا احتما کور شده باشد .
بعضی از درخواست های قطعنامه سیمینار همایش رودکی در هرات و پیشنهادات چنین بود
· نامگذاری یکی از شاهراه های هرات بنام رودکی
· نام گذاری تالار رودکی در دانشگاه هرات
· نام گذاری یکی از لیسه های هرات بنام رودکی
· نام گذاری کتابخانه دانشگاه هرات بنام رودکی
· تآسیس بخش رودکی شناسی در اکادمی علوم افغانستان
البته این نام گذاری ها میتواند در کابل وسایر شهرهای افغانستان نیز در صورت امکان انجام شود
پیشنهاد نشر تمام مقالات و اسناد ارایه شده ئ سیمیناررودکی درهرات باید به زودی نشر و در دسترس فرهنگیان افغانستان واشتراک کنندگان کشورهای فارسی زبان در این همایش قرار داده شود
من خود به عنوان ناظر در سیمینار رودکی درهرات شرکت داشتم خواستم قسمتی از این صحبت ها را مختصر بنویسم از کمی وکاستی آن پوزش میخواهم .

هرات شنبه ویکشنبه 4 و5 عقرب1387 مصادف به 25و 26اکتوبر 2008 میلادی